Artsen schrijven dure cholesterolverlagers vaker voor dan toegestaan: kost zorgverzekeraars miljoenen
Artsen hebben bij het voorschrijven van nieuwe medicijnen om het cholesterol te verlagen mogelijk gezondigd tegen de regels. Dat kan zorgverzekeraars miljoenen hebben gekost.
Artsen schrijven nieuwe, dure cholesterolverlagers veel vaker voor dan is toegestaan. Daardoor betalen zorgverzekeraars miljoenen euro's voor patiënten die mogelijk geen recht hebben op die nieuwe geneesmiddelen.
Menzis en VGZ (samen ruim 6 miljoen verzekerden) hebben bij controles ontdekt dat een groot aantal vergoedingsaanvragen van artsen niet klopt. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis, de grootste van Nederland, zegt dat beeld te herkennen.
De twee nieuwe cholesterolverlagers worden sinds vorig jaar vergoed. De producten kosten enkele duizenden euro's per patiënt per jaar, tegenover een paar tientjes voor de traditionele medicijnen, de statines.
De medicijnen mogen vanwege de hoge prijs slechts aan een beperkte groep patiënten worden voorgeschreven. Nederland telt ruim 2 miljoen patiënten met een te hoog cholesterol, hooguit 1 procent van die groep komt voor de nieuwe cholesterolmedicatie in aanmerking.
Het Zorginstituut heeft, in overleg met de beroepsgroep van cardiologen en internisten, voorwaarden voor de vergoeding opgesteld. Artsen moeten een verklaring meegeven naar de apotheek, waarin ze enkele vragen moeten beantwoorden.
Belangrijke voorwaarde: patiënten moeten eerder al drie verschillende statines hebben geprobeerd maar daarmee zijn gestopt omdat ze die, vanwege de bijwerkingen, niet verdroegen. Zorgverzekeraar VGZ controleerde 1.600 verklaringen die dit jaar werden ingediend en stelde vast dat 60 procent ervan niet voldeed aan die voorwaarde: in de drie jaar ervoor waren geen declaraties ingediend voor drie verschillende statines.
Nadat VGZ de problematiek had aangekaart bij branche-organisatie Zorgverzekeraars Nederland (ZN) besloot ook verzekeraar Menzis tot controle over te gaan. Het concern keek bijna vier jaar terug en ontdekte dat 20 procent van de patiënten niet lijkt te voldoen aan de voorwaarden voor vergoeding. De zorgverzekeraar ontdekte bovendien dat een aantal patiënten in drie tot vier weken tijd drie statines achter elkaar kreeg voorgeschreven, 'net alsof nog even snel aan de voorwaarden moest worden voldaan', zegt farmaceutisch adviseur Henk Eleveld.
'Een niet-pluisgevoel'
Menzis ontdekte nog een omissie: de nieuwe medicatie moet worden vergezeld door een ander medicijn (ezetimib), maar daarmee werd, zo bleek uit de declaratiegegevens, vaak al na één verstrekking gestopt. De artsenverklaringen wijken zo vaak af van de declaraties dat 'een niet-pluisgevoel' is ontstaan, zegt Eleveld.
'Het is niet goed voor de patiënt als te snel en te vaak naar de zwaarste medicijnen wordt gegrepen', aldus een woordvoerder van VGZ. De zorgverzekeraar denkt dat artsen de nieuwe medicijnen zijn gaan zien als 'de heilige graal': de middelen, die per injectie worden toegediend, kunnen het gehalte aan slecht cholesterol in korte tijd fors verlagen.
Mogelijk laat zich daarbij ook de invloed van de farmaceutische industrie gelden, denkt VGZ: relatief veel dure cholesterolverlagers worden voorgeschreven door artsen die worden betaald door de industrie, zo bleek vorig jaar uit onderzoek.
ZN heeft met de medisch adviseurs van alle zorgverzekeraars over de kwestie gesproken en zegt de signalen 'zeer serieus' te nemen. In tijden van oplopende zorgkosten is het een goede zaak dat zorgverzekeraars hier scherp op zijn, aldus een woordvoerder.
Eind vorige maand heeft bij ZN een gesprek plaatsgevonden met de beroepsvereniging van cardiologen (NVVC). NVVC-voorzitter Hans Bosker zegt dat heel goed sprake kan zijn van een administratieve kwestie. De medicatiegeschiedenis die zorgverzekeraars van patiënten kunnen inzien, gaat niet verder dan drie jaar terug. 'Het kan zijn dat patiënten daadwerkelijk al drie statines hebben gebruikt maar langer dan drie jaar geleden. Dat blijft onzichtbaar voor de verzekeraars en kan alleen worden achterhaald vanuit het medisch dossier van de behandelend arts.'
Cardiologen
De NVVC heeft cardiologen maandag in een nieuwsbrief laten weten dat zij zich aan de regels moeten houden. ZN heeft ook contact gezocht met de vereniging van de vasculaire internisten (die aandoeningen van bloedvaten behandelen), die veel cholesterolverlagers voorschrijven. De cardiologenvereniging wil samen met de internisten bekijken of de voorschriften kunnen worden vereenvoudigd of aangepast. Zo zijn sommige patiënten overgevoelig voor het tweede medicijn dat verplicht moet worden bij geslikt. Als cardiologen daar, omwille van de patiënt, mee stoppen, voldoen ze weer niet aan de regels van de verzekeraars, zegt Bosker.
'Ik snap dat al die voorwaarden lastig zijn', meent Eleveld, 'maar ze zijn in overleg met de artsen zelf opgesteld. Dan moet je nu niet zeggen: we voldoen er niet aan.'
Hoewel de nieuwe medicatie volgens de zorgverzekeraars aan een flinke groep patiënten op onterechte gronden wordt verstrekt, blijkt de vooraf afgesproken volumenorm voor de nieuwe cholesterolverlagers niet overschreden. Bosker: 'Dat betekent dat we deze dure middelen voorzichtig voorschrijven.' Door: Ellen de Visser 20 december 2017, 02:00 Volkskrant
Tegenover elke patiënt met een hartaanval of beroerte minder blijkt een andere patiënt te staan die er door het medicijn een ernstige aandoening bij krijgt.
Nut en noodzaak van cholesterolverlagers is omstreden
Over het nut van de dure cholesterolverlagers is de afgelopen tijd internationaal discussie ontstaan. Patiënten hebben alleen baat bij een lager cholesterol als ze daardoor minder vaak ziek worden of langer leven. De studie die daarover uitsluitsel moest geven, werd een half jaar geleden gepubliceerd in vakblad The New England Journal of Medicine. Voor dat onderzoek werden ruim 27 duizend hartpatiënten ruim twee jaar gevolgd. De helft kreeg Repatha, een van de nieuwe cholesterolverlagers, de andere helft een placebo. In de Repatha-groep vonden niet minder sterfgevallen plaats dan in de placebogroep. Het nieuwe medicijn leidde wel tot een 25 procent lager risico op een hartaanval of een beroerte. Maar tegen een hoge prijs.
Dika Luijendijk, onderzoeker bij de afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde van het Groningse UMCG rekende de relatieve percentages uit de studie terug naar absolute aantallen. Om één hartaanval te voorkomen, moeten 183 patiënten een jaar lang het nieuwe middel gebruiken, om één beroerte voor te zijn dienen 550 patiënten het medicijn een heel jaar te krijgen. Daarmee zijn miljoenen euro's gemoeid, maar hoeveel precies blijft onduidelijk omdat voormalig minister Schippers van Volksgezondheid bij de fabrikanten van de twee nieuwe medicijnen een geheime korting heeft bedongen. Eleveld van Menzis: 'Hoeveel een hartinfarct of een beroerte ons kost, weten we daardoor helaas niet.'
Luijendijk is niet overtuigd van de gezondheidswinst van het medicijn. Ze zocht in de onderzoeksresultaten naar het percentage gebruikers dat een ernstige ziekte kreeg. Er was geen verschil tussen de medicijngroep en de placebogroep. 'Tegenover elke patiënt met een hartaanval of beroerte minder blijkt een andere patiënt te staan die er door het medicijn een ernstige aandoening bij krijgt', concludeert ze. Niet voor niets, zegt Luijendijk, waren de internationale geneesmiddelenautoriteiten vooraf al beducht voor bijvoorbeeld diabetes en geheugenstoornissen als bijwerking. Dika Luijendijk, onderzoeker Volkskrant
Bij EB Medical Research doen we ook onderzoeken die voor deze doelgroep interessant kunnen zijn.
Kijk op "Onderzoek naar cholesterolverlagers" op onze website voor meer informatie over de mogelijkheden voor deelname.
